W kolejnym odcinku audycji „Podkarpackie na ludowo” emitowanej na antenie Radia FARA wspólnie ze Stowarzyszeniem Kobiet Aktywnych zapraszamy Państwa do Surochowa, gdzie Panie żyją, pracują, gospodarzą i dobrze karmią… nawet w Wielkim Poście.

„Surochów jest wsią położoną w powiecie jarosławskim, na jednej z urodzajnych nadsańskich równin, nad starym korytem rzeki Szkło. Surochów bezpośrednio graniczy z wioskami: od wschodu z Makowiskiem i Wietlinem, z północy z Koniaczowem, na zachodzie z Sobiecinem.

Wieś za czasów księżnej Marii Wirtemberskiej, hrabiego Władysława Badeniego oraz księcia Witolda Czartoryskiego przeżywała rozkwit. Pozostałe czasy to mroczne epizody.

W drugiej połowie XVIII wieku Surochów był dziedzictwem rodziny Fredrów. Tam też urodził się w 1793 roku Aleksander Fredro – komediopisarz. Przypuszczalnie na początku XIX wieku nabyli Surochów Czartoryscy, po księciu Adamie Czartoryskim, jako część klucza wysockiego, majątku Surochów przypadł w spadku córce Księżnej Marii Wirtemberskiej, która to odsprzedała go hrabiemu Władysławowi Badenienuu .W 1907 roku od wnuka Badeniego – Ludwika dobra surochowskie odkupił Witold książe Czartoryski, który wcielił je do klucza pełkińskiego. Ostatnim właścicielem Surochowa w latach 1938-1945 był jego syn Witold Tadeusz książe Czartoryski żonaty z Elżbietą księżną Radziwiłłówną.

Podobnie jak cały obszar jarosławszczyzny. Surochów od pierwszych dni wojennych był systematycznie bombardowany przez niemieckie lotnictwo. Stosunkowo szybko, bo już 10.09.1939 roku, doszło do bezpośredniego starcia oddziałów polskich z niemieckimi wojskami, które to zostały rozbite i zmuszone do odwrotu. Cały Surochów zajęty był przez wojska niemieckie, które niszczyły i dewastowały wszystko, co stało im na drodze.

Dalszych zniszczeń dokonały bandy UPA w 1945roku. Surochów jak i jego okolice były miejscem egzekucji. Aby upamiętnić ofiary terroru hitlerowskiego na skraju wsi postawiono pomnik.

Pałac w Surochowie był położony w głębi wsi, niespełna kilometr od skrzyżowania. Wybudowany osiemnastowieczny drewniany dwór, przypuszczalnie został przebudowany na murowany, który z kolei na przełomie XIX i XX wieku, dzięki Kazimierzowi Badeniemu stał się okazałym pałacem. Pałac cały był murowany. W czasie II wojny światowej pałac został zburzony i podpalony, jak i część wsi, przez bandy UPA w 1945 roku. Dalszych zniszczeń dokonali ludzie i czas.

Kościół w Surochowie pod wezwaniem św. Michała Archanioła położony jest w głębi wsi, około kilometr od skrzyżowania. Monumentalna budowla w typie bizantyjskim (ukraińskim), na rzucie krzyża greckiego, nakryta jest trzema kopułami. Fundatorem budowli był Witold Czartoryski. Zbudowana została w latach 1912-1914. Obecny kościół, jako bryła cerkiewna jest największym pod względem powierzchni budynkiem na Podkarpaciu.

Szkoła podstawowa (wiejska) została założona w Surochowie przez ks. Adama Czartoryskiego w 1828 roku. Budynek szkoły położony był w głębi wsi. Na początku budynek szkoły był drewniany, ale w czasie drugiej wojny światowej budynek ten został spalony. Dopiero po wojnie obok zgliszcz zbudowano szkołę większą murowaną i nazwano ją imieniem sławnego komediopisarza Aleksandra Fredry.” ( historia miejscowości ze strony internetowej Szkoły Podstawowej w Surochowie)

Z naszym radiowym mikrofonem odwiedziliśmy stowarzyszenie, które w tym roku będzie obchodzić swoje czternaste urodziny. Wspólnie z Paniami rozmawialiśmy o historii, bieżącej działalności i marzeniach. Mówiliśmy również o tym kto komu zaglądał do garnka i co w Surochowie można zjeść.

Zapraszam do słuchania

Andrzej Kuca