W czwartek, 29 grudnia 2022 r., przypadała dziesiąta rocznica śmierci pierwszego metropolity przemyskiego, śp. abp. Ignacego Tokarczuka. Z tej okazji w Bazylice Archikatedralnej w Przemyślu odbyła się uroczysta Eucharystia, której przewodniczył abp Adam Szal, a obecny był również abp senior Józef Michalik.

W okolicznościowej homilii abp Adam Szal przypomniał postać śp. abp. Tokarczuka, wyliczył jego zasługi dla lokalnego Kościoła i podkreślił niezłomność w pełnionej posłudze biskupiej wobec represji władz komunistycznych, np. przez wydawanie poleceń budowy nowych kościołów i tworzenie nowych parafii.

Po Mszy świętej została uroczyście otwarta wystawa „Arcybiskup Ignacy Tokarczuk. Kościół, władza, opór społeczny” poświęcona działalności ks. abp. Ignacego Tokarczuka i dziejom kierowanej przez niego diecezji przemyskiej, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, która jest prezentowana w nawie południowej Bazyliki Archikatedralnej pw. Świętego Jana Chrzciciela i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Przemyślu.

Na ekspozycji zgromadzone zostały dokumenty i fotografie obrazujące drogę życiową ks. abp. Tokarczuka, od domu rodzinnego, poprzez okres studiów teologicznych we Lwowie, przyjęcie święceń kapłańskich, pracę duszpasterską na terenie przedwojennego województwa lwowskiego, Śląska i Warmii, następnie pracę naukową, aż po służbę Kościołowi i Narodowi jako biskup ordynariusz diecezji przemyskiej.

Symbolicznego otwarcia wystawy dokonał dr hab. Mariusz Krzysztofiński, naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Rzeszowie, wygłaszając krótką prelekcję nt. życia i działalności abp. Tokarczuka.

Na zakończenie obchodów 10 rocznicy śmierci śp. abp. Ignacego Tokarczuka uczestnicy uroczystości zeszli do podziemi katedralnych, gdzie spoczywa Pasterz Niezłomny. Abp Adam Szal poprowadził tam okolicznościową modlitwę o spokój duszy pierwszego metropolity przemyskiego, a przedstawiciele władz wojewódzkich i Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie złożyli kwiaty i znicze przy pamiątkowej tablicy.

Abp. Ignacy Tokarczuk (1918 – 2012) wśród kapłanów zapisanych „złotymi zgłoskami” w dziejach kościoła katolickiego, w okresie komunistycznej dyktatury zajmuje szczególne miejsce. Biskup niezłomny, postrzegający komunizm jako zło, sprzeczne z duchem Ewangelii i odbierające człowiekowi przypisaną mu wolność. Nie godząc się na komunistyczne zakłamanie odważnie bronił suwerenności kościoła, jak również praw ludzi zapisanych w Konstytucji PRL. Głosił kazania, w których piętnował system komunistyczny. Wyrazem jego troski duszpasterskiej było zainicjowanie, bez oglądania się na zgodę komunistycznych władz, procesu samowolnego budownictwa sakralnego. Abp. Tokarczuk był także jednym z największych orędowników opozycji politycznej w okresie PRL.

Ten urodzony w Łubiankach Wyższych 1 lutego 1918 r. kapłan,  zdał maturę w Zbarażu, a następnie studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierze we Lwowie i tamtejszym Seminarium Duchownym. Święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1942 r. we Lwowie. Potem pracował m.in. na terenie archidiecezji lwowskiej, na Górnym Śląsku, Pomorzu i studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (gdzie uzyskał doktorat). Potem wyjechał na Warmię i Mazury. Od 1965 r. do 1993 r. pełnił posługę jako ordynariusz diecezji (potem archidiecezji przemyskiej). W okresie tym był także członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski.

W 1995 r. został honorowym członkiem NSZZ „Solidarność”. 1 czerwca 1996 r. otrzymał Nagrodę im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego za bezkompromisową służbę prawdzie. W 1991 r. Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie UKSW) nadała ordynariuszowi przemyskiemu tytuł doktora honoris causa. W 2003 r. został odznaczony medalem Polonia Mater Nostra Est. W 2006 r. Katolicki Uniwersytet Lubelski uroczyście odnowił jego doktorat. Trzy lata później tytuł doktora honoris causa nadał abp. Tokarczukowi Uniwersytet Rzeszowski.

3 maja 2006 r. – w święto Matki Bożej Królowej Korony Polskiej i święto narodowe upamiętniające uchwalenie Konstytucji 3 maja – prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński w uznaniu znamienitych zasług dla Ojczyzny, za działalność na rzecz przemian demokratycznych i wolnej Polski odznaczył abp. Ignacego Tokarczuka najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej – Orderem Orła Białego.

Abp Ignacy Tokarczuk zmarł 29 grudnia 2012 r. w Przemyślu. Pochowany został w podziemiach katedry przemyskiej.

Wyrazem uhonorowania i docenienia postawy abp. Ignacego Tokarczuka było przegłosowanie przez Sejm RP 8 czerwca 2017 r. uchwały, w myśl której 2018 r. został ogłoszony rokiem abp. Ignacego Tokarczuka.

20 kwietnia 2018 r. na wniosek Instytutu Pamięci Narodowej abp Ignacy Tokarczuk został pośmiertnie uhonorowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dr. Andrzeja Dudę Krzyżem Wolności i Solidarności. Odznaczenie odebrała rodzina.

Źródło: rzeszow.ipn.gov.pl