W Brzózie Królewskiej upamiętniono rodzinę Kazaków. To 24 kamień pamięci przygotowany przez Instytut Pileckiego w ramach programu „Zawołani po imieniu”.

24 marca 2022 r., w Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, w Brzózie Królewskiej upamiętniono postaci Katarzyny i Sebastiana Kazaków, którzy zostali zamordowani przez niemieckich żandarmów za pomoc niesioną Żydom.

O bohaterstwie małżonków, którzy zdecydowali się przyjąć do swojego domu sąsiadów wyznania mojżeszowego i okolicznościach związanych z ich upamiętnieniem, w programie „W rytmie wydarzeń” mówił Kamil Kopera, historyk Instytutu Pileckiego.

Latem 1942 r. Niemcy rozpoczęli likwidację ludności żydowskiej w regionie. Ci, którzy nie zostali zamordowani lub wywiezieni, rozpoczęli walkę o przetrwanie, ukrywając się w lasach i na polach, często prosząc o ratunek chrześcijańskich sąsiadów.

Pomocy nie odmówili m.in. Katarzyna i Sebastian Kazakowie. Najpierw ukrywali u siebie dzieci sąsiada Pinchasa Wachsa, następnie Żydówkę Chanę Stiller, do której dołączyły kolejne osoby.

27 marca 1943 r. niemieccy żandarmi w asyście granatowych policjantów weszli do gospodarstwa Kazaków. Natychmiast rozstrzelali troje znalezionych Żydów. Tego samego dnia zginęli gospodarze. Zwłoki małżeństwa pochowano na obrzeżach lokalnego cmentarza parafialnego, ciała Żydów zakopano w miejscu egzekucji.

Upamiętnienie małżeństwa Kazaków odbyło się 24 marca podczas Mszy Świętej w kościele parafialnym w Brzózie Królewskiej, a następnie odsłonięto tablicę pamięci na placu przykościelnym.

Instytut Pileckiego od 2019 r. „woła po imieniu” Polaków, którzy wykazali się heroizmem w obliczu niemieckiego terroru. Dotychczas, w ramach 24 upamiętnień, uhonorowano 55 Polaków, którzy ratowali ponad 100 Żydów.